Minder internationale studenten: wat vinden scholieren?

Het groeiende aantal studenten in het hoger onderwijs en het aandeel van internationals in deze groep is al jaren onderwerp van discussie. Onder andere de toenemende druk op personeel in het onderwijs en op de Nederlandse huizenmarkt zijn voor de politiek redenen om het aantal internationale studenten terug te dringen. Dit terwijl contacten tussen studenten van verschillende nationaliteiten ook grote   Ook kampt Nederland in vel sectoren met een groot tekort aan hoogopgeleid personeel^[ii]. De internationale studenten die na het afronden van hun studie in Nederland blijven werken, leveren dus ook een belangrijke bijdrage aan de Nederlandse arbeidsmarkt.

Het aandeel internationale studenten in Nederland is hoger dan in de meeste andere landen. In 2021 bedroeg dit 14% van de totale studentenpopulatie^[iii]. In het schooljaar 2024-2025 was inmiddels 16,6% van de studenten in Nederland afkomstig uit het buitenland. Op de universiteiten is dit aandeel iets hoger: 27,2% van de universitaire studenten is internationaal. Bij hogescholen bedroeg dit percentage 8,6%^[iv]. Van de internationale studenten stroomden er 25.888 in in een bacheloropleiding, en 13.209 in een master.

In dit artikel bespreken we de voor- en nadelen van internationalisering in het onderwijs en bekijken we in hoeverre Nederlandse scholieren het eens zijn met de huidige tendens om het aantal internationale studenten  in Nederland te verminderen.

Internationale studenten in Nederland

Een internationale student wordt door Nuffic als volgt gedefinieerd: een student die een diploma voortgezet onderwijs buiten Nederland heeft gehaald en niet de Nederlandse nationaliteit bezit^[v].

Sinds het tekenen van de Bolognaverklaring in 1999 werd Nederland een populair land onder internationale studenten^[vi]. De Bolognaverklaring had als doel om ervoor te zorgen dat Europese burgers gemakkelijk in andere lidstaten kunnen gaan studeren. Dit is bijvoorbeeld de reden dat overal hetzelfde bachelor-masterstelsel werd geïntroduceerd. Veel studies gingen hierdoor ook over van Nederlandstalig onderwijs naar het Engels als voertaal. Hiermee zouden universiteiten studenten kunnen voorbereiden op een internationale arbeidsmarkt, waar de voertaal vaak Engels zou zijn.

Internationale studenten weten Nederland al jaren goed te vinden. In 2023 bood Nederland de meeste Engelstalige opleidingen aan van alle Europese landen. Vanwege het grote aantal Engelstalige opleidingen en de hoge kwaliteit van het onderwijs is Nederland een populair land voor internationals. Ook de lage studiekosten in vergelijking met Britse en Amerikaanse universiteiten  maken Nederland een aantrekkelijke keus om te studeren^[vii].

Rem op internationalisering

Hoewel buitenlandse studenten een positief effect kunnen hebben op de samenleving en kenniseconomie, heeft de grote hoeveelheid internationals ook een keerzijde. Overvolle collegezalen, een gebrek aan huisvesting en een hoge werkdruk voor docenten: in 2023 hamerde toenmalig minister voor hoger onderwijs Robbert Dijkgraaf op het belang van het indammen van het aantal internationale studenten dat naar Nederland komt. Het aantal eerstejaars studenten aan universiteiten dat uit het buitenland kwam, was door de jaren heen gestegen van 28%  in 2015, naar 40% in 2023^[viii].

Het wetsvoorstel dat door Dijkgraaf in 2023 werd ingediend, wordt door zijn opvolger minister Bruins doorgezet en op bepaalde punten aangescherpt. Hij stelt dat de Nederlandse taal op hogescholen en universiteiten weer de norm moet zijn, en verengelsing moet worden teruggedrongen . Het terugdringen van het aantal internationale studenten zou een besparing van zo’n 300 miljoen euro moeten opleveren . Daarnaast moet dit de druk op de woningmarkt verlichten en overvolle collegezalen voorkomen.

In een reactie op de aangekondigde plannen besloten universiteiten om alvast zelf actie te ondernemen. Zo stelden zij zichzelf als doel om jaarlijks 2.000 internationale studenten minder in te laten stromen  Voor opleidingen die in het Engels worden gegeven willen ze de mogelijkheid om een numerus fixus in te gaan stellen.  Daarnaast wordt de voertaal bij een aantal opleidingen Nederlands. Een ander speerpunt is het verbeteren van het Nederlands van internationale studenten en docenten door de mogelijkheid te bieden om een cursus Nederlands te volgen.   

Internationals: de voor- en nadelen

Nuffic zette meerdere potentiële nadelen van een grote instroom internationale studenten op een rij^[x]. Zo bestaat, zoals ook minister Dijkgraaf al beargumenteerde, het risico dat de druk op de kwaliteit van het onderwijs en de capaciteit van onderwijsinstellingen toeneemt. Tot nu toe lijkt de kwaliteit van het onderwijs in Nederland echter stabiel te blijven, aldus Nuffic.  Ook kan het zijn dat opleidingen minder toegankelijk worden voor Nederlandse studenten  Ook kan het voor internationals moeilijk zijn om een woning te bemachtigen, aangezien Nederland kampt met een groot huizentekort. Waar Nederlandse studenten nog de optie hebben om langer in hun ouderlijk huis te blijven wonen, hebben internationale studenten deze mogelijkheid niet . Studenten moeten dus soms noodgedwongen op een lange afstand van hun onderwijsinstelling gaan wonen.

Internationalisering in het onderwijs heeft echter ook een aantal belangrijke voordelen. Zo hebben studenten bijvoorbeeld baat bij een international classroom, omdat het de interculturele competenties bevordert ^[xi]. Ook leggen deze contacten tussen studenten met verschillende nationaliteiten de basis voor langdurige contacten tussen universiteiten uit verschillende landen, wat het wetenschappelijk onderzoek ten goede komt.  Daarnaast wordt internationalisering van het onderwijs ook gebruikt als diplomatiek middel om internationale betrekkingen te verbeteren^[xii]. Dit betekent dat zowel de ontwikkeling van individuele studenten, de vooruitgang in het wetenschappelijke werkveld en contacten op internationaal niveau baat hebben bij deze vorm van uitwisseling . Daarnaast onderzocht Nuffic^[xiii] dat steeds meer afgestudeerde internationals in Nederland blijven werken. Aangezien er in meerdere sectoren in Nederland sprake is een groot tekort aan personeel, zijn sectoren zijn dus zeker gebaat bij de komst van internationale studenten naar Nederland.

Aantal internationale studenten neemt af

Nuffic rapporteerde in mei van dit jaar^[xiv] dat de instroom van internationale studenten sinds schooljaar 2024-2025, na jaren van groei, voor het eerst aan het dalen is. Zij noemen de wervingsstop die sinds december 2022 geldt voor hogescholen en universiteiten hier als mogelijke verklaring voor. Ook denkt Nuffic dat de maatregelen die universiteiten zelf hebben genomen, vooruitlopend op de invoering van het hierboven genoemde wetsvoorstel, mogelijk al effect hebben.  Daarnaast ziet Nuffic ook een verklaring in het maatschappelijke debat: de kritische politieke en maatschappelijke geluiden in Nederland rond migratie kunnen ervoor zorgen dat internationale studenten hun keuze om in Nederland te gaan studeren heroverwegen. Dit impliceert dat alleen al door de discussie die in Nederland gevoerd wordt, buitenlandse studenten los van de concrete maatregelen al besluiten om niet meer naar Nederland te komen. 

Wat vinden scholieren?

In 2023 vroegen we havisten en vwo’ers naar hun kijk op een international classroom^[xv]. Toen zagen we onder deze scholieren een behoorlijk verdeeld beeld. In totaal gaf toen gemiddeld 26% van de scholieren aan dat de overheid maatregelen zou moeten nemen om de hoeveelheid internationale studenten te beperken, tegenover 50% van de scholieren die dit niet vond.

In ons jaarlijkse peilmoment van januari  , waarin we havisten en vwo’ers uit de bovenbouw  vroegen hoever zij zijn met hun studiekeuze, kregen 948 scholieren meerdere stellingen voorgelegd. Een aantal van deze stellingen had direct te maken met hun blik op de internationalisering van het onderwijs. De methode van dit onderzoek is te vinden in Bijlage 1. Hoe kijken scholieren naar Engelstalige opleidingen en internationale studenten?

De scholieren zijn nog steeds erg verdeeld over het terugdringen van het aantal internationale studenten. In totaal staat ruim de helft (58%) van de ondervraagde havisten en vwo’ers hier negatief tegenover. Toch vindt 42% van de scholieren het juist wel een goede zaak dat de overheid het aantal internationale studenten inperkt.

Eerder onderzoek toonde ook aan dat ongeveer de helft van de havisten en iets minder dan 30% van de vwo’ers een volledig Engelstalige opleiding als een barrière ziet^[xvi]. Dit gespreide  beeld komt ook in het huidige onderzoek terug: in  totaal geeft 39% van de bevraagde scholieren aan dat het een goede zaak is dat de overheid het aantal Engelstalige opleidingen vermindert. Hier staat tegenover dat 60% van de scholieren het hier niet mee eens is. De antwoorden verschillen niet tussen havisten en vwo’ers. Ook zijn er geen verschillen tussen mannen en vrouwen, en verschillende leerjaren.

Hoewel het beeld onder de scholieren behoorlijk verdeeld is,  is een kleine meerderheid van de scholieren is dus negatief over het terugdringen van het aantal internationale studenten en Engelstalige opleidingen.

Conclusie

Studenten van verschillende nationaliteiten die met elkaar studeren, verrijken het (hoger) onderwijs. De onderlinge contacten zijn goed voor de ontwikkeling van studenten, productiviteit in de wetenschap en op grotere schaal voor internationale betrekkingen. Wel betekent een grote instroom van internationals een verdere druk op de toch al krappe Nederlandse huizenmarkt en op de kwaliteit van het onderwijs. De voor- en nadelen die internationalisering in het onderwijs kent, zien we terug in de besluitvorming van minister  Bruins.  de aangekondigde maatregelen om het aantal internationale studenten en de hoeveelheid Engelstalige opleidingen terug te dringen, wil hij wel dat onderwijs en wetenschap internationale activiteiten blijven. Vanwege de grote tekorten op de arbeidsmarkt zijn internationale studenten volgens hem hard nodig, en is het ook gewenst dat zij na hun studie in Nederland blijven werken^[xvii]. De waarde van internationalisering in het onderwijs is dus zeker de politiek niet ontgaan, maar belangrijke praktische voorwaarden zoals huisvesting maken dat er toch een rem gezet wordt op de internationalisering in het onderwijs.

Uit onze data blijkt dat onder de Nederlandse scholieren op de havo en het vwo er uiteenlopend wordt gedacht over internationale studenten en Engelstalige opleidingen. Hieruit komt naar voren dat een kleine meerderheid  van de Nederlandse scholieren het geen goede zaak vindt dat het aantal Engelstalige opleidingen wordt verminderd en het aantal internationale studenten wordt beperkt.  Een groot deel van hen is dus wél voorstander van het hebben van (de mogelijkheid tot) een Engelstalige opleiding of tot het volgen van een opleidingen met internationale klasgenoten. Hierin zien we dus wel een signaal van toekomstige studenten. Het is aan de politiek om de juiste balans te vinden: als we de voordelen van internationalisering willen behouden, zullen ook de praktische voorzieningen (huisvesting, capaciteit in het onderwijs) beschikbaar gemaakt moeten worden.

Bijlage 1

Hoever zijn scholieren met hun studiekeuze?

In december peilen we jaarlijks onder scholieren hoever ze zijn in hun oriëntatieproces. Weten ze al wat het gaat worden of zijn ze nog zoekende? En in hoeverre zien we verschuivingen als we vergelijken met de jaren hiervoor? Daarnaast vroegen we ons ook af wat ze belangrijk vinden bij hun studiekeuze. Ruim 1.300 vmbo’ers, havisten en vwo’ers uit de bovenbouw vroegen we naar de volgende thema’s:

• In welke fase van de studiekeuze bevinden scholieren zich in december?
• Wat vinden scholieren belangrijk bij hun studiekeuze?
• Hoe denken scholieren over het bezoeken van voorlichtingsactiviteiten?
• Hoe groot is de intentie om een tussenjaar te nemen?

Op 23 december 2024 hebben we een enquête uitgestuurd naar vmbo’ers, havisten en vwo’ers. In deze enquête hebben 1.358 scholieren inzicht gegeven in wat zij belangrijk vinden tijdens hun studiekeuze.

Bronvermelding

[i] Erasmus Magazine, ‘Waarom het verdwijnen van internationals Nederlandse studenten raakt’, 14-11-2025. https://www.erasmusmagazine.nl/2024/11/14/waarom-het-verdwijnen-van-internationals-nederlandse-studenten-raakt/. (Geraadpleegd op 31-07-2025).

[ii] Nuffic, ‘Internationale afgestudeerden blijven vaker in Nederland wonen en werken’, https://www.nuffic.nl/nieuws/internationale-afgestudeerden-blijven-vaker-in-nederland-wonen-en-werken. (Geraadpleegd op 19-09-2025).

[iii] Rathenau Instituut, ‘Internationalisering in perspectief: aantallen studenten, studiekeuzes en arbeidsmarkt’, 04-06-2024. https://www.rathenau.nl/nl/wetenschap-cijfers/internationalisering-perspectief-aantallen-studenten-studiekeuzes-en-arbeidsmarkt. (Geraadpleegd op 07-08-2025).

[iv] Nuffic, ‘Fact sheet on international students in the Netherlands 2025’, juli 2025. https://www.nuffic.nl/sites/default/files/2025-07/Nuffic-Fact-sheet-on-international-students-2025_0.pdf. (Geraadpleegd op 01-08-2025).

[v] Nuffic, ‘Inkomende diplomamobiliteit’, mei 2025. https://www.nuffic.nl/sites/default/files/2025-05/nuffic-inkomende-diplomamobiliteit-in-het-nederlandse-hbo-en-wo-2024-25.pdf. (Geraadpleegd op 31-07-2025).

[vi] DUB, ‘Hoe het Nederlandse hoger onderwijs populair werd bij internationals’, 24-04-2023. Hoe het Nederlandse hoger onderwijs populair werd bij internationals | DUB. (Geraadpleegd op 05-09-2025).

[vii] DUB, ‘Hoe het Nederlandse hoger onderwijs populair werd bij internationals’, 24-04-2023. Hoe het Nederlandse hoger onderwijs populair werd bij internationals | DUB. (Geraadpleegd op 05-09-2025).

[viii] NOS, ‘Stroom internationale studenten moet ingedamd: ‘rem en stuur nodig’, 21-04-2023. https://nos.nl/artikel/2472287. (Geraadpleegd op 28-07-2025).

[ix] NOS, ‘Universiteiten kiezen eigen koers bij terugdringen internationale studenten’, 15-04-2025. https://nos.nl/artikel/2563759. (Geraadpleegd op 28-07-2025).

[x] Nuffic, ‘Fact sheet on international students in the Netherlands 2025’, juli 2025. https://www.nuffic.nl/sites/default/files/2025-07/Nuffic-Fact-sheet-on-international-students-2025_0.pdf. (Geraadpleegd op 01-08-2025).

[xi] Erasmus Magazine, ‘Waarom het verdwijnen van internationals Nederlandse studenten raakt’, 14-11-2025. https://www.erasmusmagazine.nl/2024/11/14/waarom-het-verdwijnen-van-internationals-nederlandse-studenten-raakt/. (Geraadpleegd op 31-07-2025).

[xii] Onderwijskennis, ‘Beoogde en ongewenste effecten van internationalisering’, 17-08-2022. https://www.onderwijskennis.nl/kennisbank/beoogde-en-ongewenste-effecten-van-internationalisering. (Geraadpleegd op 31-07-2025).

[xiii] Nuffic, ‘Internationale afgestudeerden blijven vaker in Nederland wonen en werken’, https://www.nuffic.nl/nieuws/internationale-afgestudeerden-blijven-vaker-in-nederland-wonen-en-werken. (Geraadpleegd op 19-09-2025).

[xiv] Nuffic, ‘Inkomende diplomamobiliteit’, mei 2025. https://www.nuffic.nl/sites/default/files/2025-05/nuffic-inkomende-diplomamobiliteit-in-het-nederlandse-hbo-en-wo-2024-25.pdf. (Geraadpleegd op 31-07-2025).

[xv] Qompas, ‘Hoe denken scholieren over Engelstalige opleidingen?’, 28-03-2023. https://www.qompas.nl/actueel/hoe-denken-scholieren-over-engelstalige-opleidingen/3332/. (Geraadpleegd op 07-08-2025).

[xvi] Qompas, ‘Hoe denken scholieren over Engelstalige opleidingen?’, 28-03-2023. https://www.qompas.nl/actueel/hoe-denken-scholieren-over-engelstalige-opleidingen/3332/. (Geraadpleegd op 07-08-2025).

[xvii] NOS, ‘Minister: minder internationale studenten en Nederlands is de norm;’ 15-10-2024. https://nos.nl/artikel/2540858. (Geraadpleegd op 28-07-2025).