scholieren krijgen uitslag van toets numerus fixus
Onderzoek

Numerus fixus: hoe denken scholieren erover?

Sommige opleidingen voelen zich door de groeiende instroom genoodzaakt om een plafond in te stellen voor het jaarlijks aantal nieuwe studenten.

Het aantal studenten in het hoger onderwijs neemt al jaren gestaag toe. Sommige opleidingen voelen zich door de groeiende instroom genoodzaakt om een plafond in te stellen voor het jaarlijks aantal nieuwe studenten. Deze opleidingen, die numerus fixusstudies worden genoemd, gebruiken een selectie om te bepalen wie de studie mag gaan doen.

Met dit onderzoek willen wij in de eerste plaats achterhalen in hoeverre havo- en vwo-scholieren op de hoogte zijn van de numerus fixus. Weten zij bijvoorbeeld dat de aanmelddeadline voor dit type opleiding al op 15 januari is, in plaats van op 1 mei? Verder zijn we benieuwd naar de invloed van de numerus fixus op de aanmeldintentie. Tot slot besteden we aandacht aan de maatschappelijke discussie die ontstaan is over het huidige selectiesysteem.

Vwo’ers zijn beter op de hoogte dan havisten

Het aantal scholieren dat (ongeveer) weet wat het betekent als een studie een numerus fixus heeft, ligt op het vwo bijna twee keer zo hoog als op de havo. Opvallend: lang niet alle eindexamenkandidaten van beide niveaus weten precies wat de numerus fixus inhoudt. De meeste examenleerlingen zijn wel op de hoogte van de vervroegde aanmelddeadline.

Numerus fixus verhoogt drempel tot aanmelden

Ongeveer de helft van de scholieren zegt dat een numerus fixus de drempel verhoogt om zich aan te melden voor een opleiding die zij interessant vinden. Wanneer scholieren echter overtuigd zijn van hun studiekeuze, zeggen zij nagenoeg unaniem dat ze zich niet laten tegenhouden door een numerus fixus.

Selectie leidt tot extra kritische zelfreflectie

Waarom werkt een selectie drempelverhogend? De aanwezigheid van een selectie kan ertoe leiden dat scholieren gaan twijfelen aan hun eigen kwaliteiten, of het vermoeden hebben dat de opleiding dan erg lastig zal zijn. Daarnaast voelen sommige studiekiezers zich bezwaard, omdat zij andere gemotiveerde scholieren niet in de weg willen zitten. Dit alles leidt tot een extra kritische zelfreflectie vóór iemand besluit om zich aan te melden.

Meningen zijn verdeeld over huidige selectiebeleid

Sinds 2017 mogen numerus fixusstudie geen gebruik meer maken van een loting. Zij zijn verplicht om de selectie te baseren op capaciteiten en motivatie. Uit de praktijk zou echter blijken dat dit systeem kansenongelijkheid in de hand werkt. De reacties van scholieren op het huidige selectiebeleid lopen sterk uiteen. Een deel prefereert selectie op basis van competenties boven een loting. Anderen stellen juist dat het huidige systeem een te eenzijdig beeld geeft van iemands geschiktheid.